Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αρχή του Παρέτο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η αρχή Pareto (γνωστή επίσης ως κανόνας 80/20, νόμος των ζωτικών λίγων ή η αρχή της ακεραιότητας των παραγόντων)[1][2] δηλώνει ότι για πολλά γεγονότα περίπου το 80% των επιπτώσεων προέρχεται από το 20% των αιτιών.[3] Ο σύμβουλος διαχείρισης Joseph M. Juran πρότεινε την εν λόγω αρχή και της έδωσε το όνομα του Ιταλού οικονομολόγου Vilfredo Pareto, ο οποίος έκανε τον συσχετισμό 80/20 ενώ φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης το 1896, όπως δημοσιεύθηκε στην πρώτη του δουλειά, το Cours d'économie politique . Σε αυτό το έργο, ο Pareto έδειξε ότι περίπου το 80% της γης στην Ιταλία ανήκε στο 20% του πληθυσμού.

Αποτελεί αξίωμα στην διοίκηση επιχειρήσεων ότι "το 80% των πωλήσεων προέρχεται από το 20% των πελατών".[4]

Είναι μαθηματικά αποδεδειγμένο πως ο κανόνας 80/20 ακολουθείται κατά προσέγγιση από μια κατανομή νόμου δύναμης (επίσης γνωστή ως κατανομή Pareto ) για ένα συγκεκριμένο σύνολο παραμέτρων, και πολλά φυσικά φαινόμενα έχουν αποδειχθεί εμπειρικά για να επιδείξουν μια τέτοια κατανομή.[5]

Η αρχή Pareto σχετίζεται εμμέσως με την αποτελεσματικότητα Pareto . Ο Pareto ανέπτυξε και τις δύο έννοιες στο πλαίσιο της κατανομής του εισοδήματος και του πλούτου στον πληθυσμό.

Η αρχική παρατήρηση ήταν σε σχέση με τον πληθυσμό και τον πλούτο. Ο Pareto παρατήρησε ότι περίπου το 80% της ιταλικής γης ανήκε στο 20% του πληθυσμού.[6] Έπειτα πραγματοποίησε έρευνες σε διάφορες άλλες χώρες και διαπίστωσε με έκπληξη ότι και εκεί υπήρχε παρόμοια κατανομή.

Ένα διάγραμμα, το οποίο έδωσε στην ανισότητα μια πολύ ορατή και κατανοητή μορφή, το λεγόμενο φαινόμενο "ποτήρι σαμπάνιας", [7] περιέχεται στην Έκθεση του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών του 1992, η οποία έδειξε ότι η κατανομή του παγκόσμιου εισοδήματος είναι πολύ άνιση με το πλουσιότερο 20% του παγκόσμιου πληθυσμού να ελέγχει το 82,7% του παγκόσμιου εισοδήματος.[8] Επίπλέον, ο δείκτης Gini δείχνει ότι τα έθνη έχουν κατανομές πλούτου που διαφέρουν πολύ.

Κατανομή του παγκόσμιου ΑΕΠ, 1989[9]
Πεμπτημόριο του πληθυσμού Εισόδημα
Πιο πλούσιο 20%
82.70%
Δεύτερο 20%
11,75%
Τρίτο 20%
2.30%
Τέταρτο 20%
1,85%
Το φτωχότερο 20%
1,40%

Η αρχή Pareto μπορεί επίσης να θεωρηθεί ότι εφαρμόζεται και στην φορολογία. Στις ΗΠΑ, το 20% των μισθωτών κατέβαλε περίπου το 80-90% των ομοσπονδιακών φόρων εισοδήματος το 2000 και το 2006[10] και πάλι το 2018.[11]

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αρχή δεν πρέπει να συγχέεται με ευρύτερες εφαρμογές. Όπως τονίζει ο Alessandro Pluchino στο πανεπιστήμιο της Catania στην Ιταλία, δεν είναι απαραίτητο πως άλλα χαρακτηριστικά συσχετίζονται με παρόμοιο τρόπο. Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα το ταλέντο, αυτός και άλλοι ερευνητές δηλώνουν: «Η μέγιστη επιτυχία ποτέ δεν συμπίπτει με το μέγιστο ταλέντο και το αντίστροφο», και πως τέτοιοι παράγοντες αποτελούν αποτέλεσμα της τύχης.[12]

  1. Bunkley, Nick (March 3, 2008). «Joseph Juran, 103, Pioneer in Quality Control, Dies». New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις September 6, 2017. https://web.archive.org/web/20170906182706/http://www.nytimes.com/2008/03/03/business/03juran.html. Ανακτήθηκε στις 25 January 2018. 
  2. Box, George E.P.; Meyer, R. Daniel (1986). «An Analysis for Unreplicated Fractional Factorials». Technometrics 28 (1): 11–18. doi:10.1080/00401706.1986.10488093. https://archive.org/details/sim_technometrics_1986-02_28_1/page/11. 
  3. Bunkley, Nick (March 3, 2008). «Joseph Juran, 103, Pioneer in Quality Control, Dies». The New York Times. https://www.nytimes.com/2008/03/03/business/03juran.html 
  4. Marshall, Perry (2013-10-09). «The 80/20 Rule of Sales: How to Find Your Best Customers» (στα αγγλικά). Entrepreneur. https://www.entrepreneur.com/article/229294. Ανακτήθηκε στις 2018-01-05. 
  5. Newman, MEJ (2005). «Power laws, Pareto Distributions, and Zipf's law». Contemporary Physics 46 (5): 323–351. doi:10.1080/00107510500052444. Bibcode2005ConPh..46..323N. https://arxiv.org/PS_cache/cond-mat/pdf/0412/0412004v3.pdf. Ανακτήθηκε στις 10 April 2011. 
  6. Pareto, Vilfredo; Page, Alfred N. (1971), Translation of Manuale di economia politica ("Manual of political economy"), A.M. Kelley, ISBN 978-0-678-00881-2 
  7. Gorostiaga, Xabier (January 27, 1995), «World has become a 'champagne glass' globalization will fill it fuller for a wealthy few», National Catholic Reporter 
  8. United Nations Development Program (1992), 1992 Human Development Report, New York: Oxford University Press 
  9. Human Development Report 1992, Chapter 3, http://hdr.undp.org/en/reports/global/hdr1992/chapters/, ανακτήθηκε στις 2007-07-08 
  10. Curtis Dubay (May 4, 2009) The Rich Pay More Taxes: Top 20 Percent Pay Record Share of Income Taxes, Heritage.org, accessed 12 April 2018
  11. Laura Sanders (April 6, 2018) Top 20% of Americans Will Pay 87% of Income Tax, Wall Street Journal, accessed 12 April 2018
  12. Emerging Technology from the arXiv (March 1, 2018) If you’re so smart, why aren’t you rich? Turns out it’s just chance., TechnologyReview.com, accessed 1 January 2019